CPI คือ ดัชนีที่ใช้วัดค่าความเปลี่ยนแปลงของราคาสินค้าและบริการในท้องตลาด ผ่านการรวบรวมข้อมูลการจับจ่ายซื้อสินค้าและบริการของผู้บริโภค โดยมักจะนำไปใช้เป็นดัชนีสะท้อนอัตราเงินเฟ้อของประเทศ
เงิน เป็นสินทรัพย์ที่ด้อยค่าลงอยู่ทุกวินาที หากเราลองนำราคาข้าวของเครื่องใช้ต่าง ๆ ในอดีต มาเทียบกับราคาสินค้าชิ้นนั้น ๆ ในปัจจุบันจะพบว่าเราจำเป็นต้องใช้เงินในจำนวนที่เพิ่มมากขึ้นในการซื้อสินค้าเดิม ถามว่าทำไมจึงเป็นเช่นนั้น คำตอบเป็นเพราะว่าในระบบเศรษฐกิจมีสิ่งที่เรียกว่า “เงินเฟ้อ” ซ่อนตัวอยู่นั้นเอง และ CPI ก็เป็นเครื่องมือหนึ่งที่ผู้เชี่ยวชาญมักจะนำมาใช้จับหรือวัดค่าเงินเฟ้อในระบบเศรษฐกิจ
CPI คือ อะไร
CPI (Consumer Price Index) หรือ ดัชนีราคาผู้บริโภค เป็นการเก็บรวบรวมข้อมูลราคาสินค้าและบริการในช่วงเวลานั้น ๆ เพื่อนำมาจัดทำเป็นดัชนีชี้วัดความเป็นไปในด้านต่าง ๆ ของเศรษฐกิจ เช่น ราคาสินค้าในท้องตลาด ภาวะเงินเฟ้อ นำไปคำนวณ GDP ที่แท้จริง ฯลฯ ตัวดัชนีจริงมีความคล้ายและมักจะถูกนำไปจับคู่กับดัชนี PPI PMI เป็นต้น
ตัวดัชนีจะคำนวณโดยการคัดเลือกสินค้าและบริการต่าง ๆ และนำราคาของสินค้าเหล่านั้นมาจัดรวมกันอยู่ใน “ตะกร้าสินค้าและบริการ” โดยจะมีการถ่วงน้ำหนักราคา เพื่อจัดลำดับความสำคัญของแต่ละสินค้า ก่อนจะนำมาคำนวณ ซึ่งในขั้นตอนสุดท้ายเมื่อได้ชุดตัวเลขออกมา ผู้วิคราะห์จะนำตัวเลขดังกล่าวมาเปรียบเทียบกับชุดตัวเลขเดือนก่อนหน้าเพื่อสำรวจความเปลี่ยนแปลง
ดัชนี CPI จัดทำโดยใคร
สำหรับประเทศไทย ดัชนีราคาสินค้าผู้บริโภคถูกจัดทำและเผยแพร่เป็นประจำทุกเดือนโดย “กองดัชนีเศรษฐกิจการค้า” หน่วยงานภายใต้การกำกับดูแลของ สำนักงานนโยบายและยุทธศาสตร์การค้า กระทรวงพาณิชย์ ส่วนในสหรัฐฯ ดัชนีนี้อยู่ภายใต้การดูแลของ สำนักงานสถิติแรงงาน (Bureau of Labor Statistics – BLS)
ประโยชน์ของดัชนี
- ใช้เป็นเครื่องมือชี้วัดทางเศรษฐกิจ
- เป็นเครื่องมือที่นักวิเคราะห์ ผู้กำหนดนโยบาย รวมถึงนักลงทุนให้ความสนใจ เพื่อนำมาประกอบการตัดสินใจในอนาคต
- บอกความเปลี่ยนแปลงราคาสินค้าและบริการของสินค้าภายใน “ตะกร้าสินค้า”
การนำไปใช้วิเคราะห์
เครื่องมือชนิดนี้มักถูกใช้งานเพื่อวัดระดับภาวะ “เงินเฟ้อ” ในช่วงเวลานั้น ๆ ตัวอย่างเช่น ค่าของดัชนีราคาผู้บริโภคที่ออกมาในเดือนนี้สูงกว่าเดือนก่อนหน้า หมายความว่าสินค้าและบริการในท้องตลาดมีราคาสูงขึ้น สะท้อนถึงภาวะเงินเฟ้อที่มีการปรับตัวสูงขึ้น แต่หากค่าดัชนีลดลง อาจตีความได้ว่าภาวะเงินเฟ้ออยู่ในระดับที่ต่ำลงจากเดือนก่อนหน้า
อ้างอิง
https://www.investopedia.com/terms/c/consumerpriceindex.asp#toc-what-is-the-consumer-price-index-cpi
https://www.price.moc.go.th/th/node/210